Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC), hiện tiếp tục bị truy nã theo quyết định của Cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) thuộc Bộ Công an Việt Nam, được công bố vào ngày 4/10. Bà Nhàn bị cáo buộc liên quan đến một vụ án xảy ra tại Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam thuộc Bộ Thông tin – Truyền thông và Công ty AIC. Tội danh trong vụ này vẫn là “vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” theo Khoản 3, Điều 222 Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Vào tháng 7/2023, bà Nhàn đã bị tuyên án vắng mặt với mức án 24 năm tù trong một vụ án khác, liên quan đến Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM và Công ty AIC, gây thiệt hại cho nhà nước gần 95 tỷ đồng. Trong vụ án này, bà bị kết án 12 năm tù vì “vi phạm quy định về đấu thầu” và thêm 12 năm tù cho tội “đưa hối lộ”, nâng tổng hình phạt lên 30 năm tù.
Đây là lần thứ ba bà Nhàn bị xét xử vắng mặt. Trước đó, vào tháng 5/2023, bà bị Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội tuyên phạt 30 năm tù trong vụ án xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai. Vào tháng 2/2024, bà lại bị tuyên phạt 10 năm tù vì vi phạm đấu thầu tại Bệnh viện Sản nhi tỉnh Quảng Ninh.
Theo trang Haaretz của Israel, bà Nhàn còn được biết đến như một nhân vật có vai trò quan trọng trong các thỏa thuận mua bán vũ khí và thiết bị an ninh cho Việt Nam, đặc biệt từ Israel. Từ hơn 10 năm qua, bà được cho là trung gian cho các hợp đồng xuất khẩu vũ khí từ Israel sang Việt Nam, với tổng giá trị đạt hơn một tỷ đô la. Một trong những thỏa thuận lớn mà bà Nhàn được cho là tham gia là hợp đồng cung cấp thiết bị vệ tinh tình báo từ Công ty IAI của Israel cho tình báo quân đội Việt Nam, trị giá khoảng 550 triệu đô la.
Mối liên hệ của bà Nhàn với ngành quốc phòng và các thương vụ quốc tế có thể đã góp phần làm tăng tính phức tạp trong các vụ án liên quan đến bà. Các báo cáo từ Haaretz cho biết bà Nhàn từng kết nối IAI với Việt Nam, cạnh tranh với các hãng lớn như Airbus và Thales của Pháp trong việc cung cấp thiết bị vệ tinh. Mặc dù thiết bị của IAI có công nghệ không bằng Thales, nhưng nhờ có sự hậu thuẫn của chính phủ Israel, hợp đồng này vẫn tiến triển. Theo nguồn tin từ Intelligentonline, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chọn thiết bị của IAI cho Việt Nam.
Các thương vụ này, kết hợp với những vụ án tham nhũng liên quan đến đấu thầu thiết bị y tế trong nước, đã khiến bà Nhàn trở thành đối tượng bị truy nã quốc tế. Bà được cho là đã rời Việt Nam từ năm 2022, và theo một số nguồn tin trên mạng xã hội, bà có thể đang ở Nhật Bản hoặc Châu Âu.
Vụ việc của bà Nhàn còn gây ra nhiều tranh luận về nguyên nhân thực sự phía sau các cáo buộc. Một số nhà phân tích cho rằng đây không chỉ là vấn đề tham nhũng đấu thầu mà còn liên quan đến cuộc cạnh tranh quyền lực trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam, giữa các lãnh đạo cấp cao như Thủ tướng Phạm Minh Chính, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, và Bộ trưởng Công an Tô Lâm. Vụ bắt giữ bà Nhàn diễn ra ngay trước thềm Hội nghị Trung ương 5 của Đảng Cộng sản Việt Nam vào tháng 5/2022, một sự kiện quan trọng để thảo luận về các vấn đề chiến lược và tổ chức của Đảng.