Theo một dự báo mới đây từ cơ quan xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch, nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tái đắc cử trong cuộc bầu cử năm 2024, tăng trưởng kinh tế của một số quốc gia châu Á, bao gồm Việt Nam, có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Báo cáo của Fitch được công bố vào ngày 14/10 nhận định rằng, trong kịch bản xấu nhất, GDP của Việt Nam, Hàn Quốc và Trung Quốc có thể giảm ít nhất 1% hoặc thậm chí hơn vào năm 2028 so với các dự báo hiện tại, nếu chính phủ Mỹ dưới thời ông Trump áp dụng thêm các biện pháp bảo hộ thương mại.
Trong các bài phát biểu tranh cử gần đây, ông Trump đã cam kết đưa ra các chính sách mạnh tay nhằm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ. Một trong những biện pháp chủ chốt mà ông đề xuất là áp dụng thuế nhập khẩu ở mức 10-20% lên hầu hết các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ. Đối với hàng hóa từ Trung Quốc, mức thuế thậm chí có thể cao hơn, lên tới 60% hoặc hơn nữa. Đây được xem là một phần trong kế hoạch của ông Trump nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ việc làm cho người lao động Mỹ.
Những chính sách bảo hộ thương mại này nếu được thực hiện có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nước xuất khẩu lớn sang Mỹ, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề. Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt 97 tỷ USD. Việt Nam đã xuất siêu sang Mỹ 83 tỷ USD trong cùng năm, con số này chiếm một phần đáng kể trong nền kinh tế của Việt Nam.
Trong nhiệm kỳ Tổng thống trước đây (2017-2021), ông Trump đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích Việt Nam vì thặng dư thương mại quá lớn với Mỹ, đồng thời cáo buộc Việt Nam thao túng tiền tệ để tạo lợi thế xuất khẩu. Điều này đã dẫn đến việc Mỹ tăng cường giám sát và thậm chí áp dụng một số biện pháp thương mại đối với Việt Nam trong giai đoạn đó. Nếu ông Trump trở lại ghế Tổng thống và theo đuổi các chính sách tương tự, nền kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức lớn.
Kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, đặc biệt là với các thị trường lớn như Mỹ. Các ngành sản xuất xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bao gồm dệt might, điện tử, và giày dép, sẽ chịu ảnh hưởng lớn nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu cao. Các công ty Việt Nam có thể phải đối mặt với chi phí xuất khẩu tăng cao, dẫn đến giảm sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Thêm vào đó, việc tăng thuế nhập khẩu có thể dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu từ Mỹ, làm giảm doanh thu của các doanh nghiệp Việt Nam và ảnh hưởng đến việc làm trong nước.
Ngoài Việt Nam, Trung Quốc và Hàn Quốc cũng được dự báo sẽ chịu tác động tiêu cực từ chính sách thương mại bảo hộ của ông Trump. Cả hai quốc gia này đều có quan hệ thương mại lớn với Mỹ và là những đối tác quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu căng thẳng thương mại leo thang và các biện pháp thuế quan được áp dụng, các nền kinh tế này cũng có thể chứng kiến sự sụt giảm trong tăng trưởng GDP.
Fitch cho rằng, nếu các biện pháp bảo hộ thương mại này được thực hiện, tác động không chỉ dừng lại ở việc giảm tăng trưởng kinh tế mà còn có thể làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ thương mại toàn cầu, đẩy các quốc gia xuất khẩu vào tình trạng khó khăn. Các doanh nghiệp sẽ cần phải tìm cách thích ứng với các thay đổi trong chính sách thương mại và tìm kiếm các thị trường mới để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng các biện pháp bảo hộ thương mại của ông Trump, nếu được thực thi, có thể vấp phải sự phản đối từ nhiều phía, bao gồm cả từ trong nước Mỹ và cộng đồng quốc tế. Việc tăng thuế nhập khẩu có thể gây tổn hại đến cả người tiêu dùng Mỹ, khi giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng cao, đồng thời làm suy yếu quan hệ thương mại của Mỹ với các quốc gia đối tác lớn.
Trong bối cảnh hiện tại, các quốc gia châu Á, bao gồm Việt Nam, cần theo dõi sát sao tình hình chính trị và chính sách thương mại của Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc bầu cử năm 2024 đang đến gần. Những thay đổi trong chính sách từ Mỹ sẽ không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam mà còn tác động đến toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu, yêu cầu các quốc gia và doanh nghiệp có những chiến lược linh hoạt và kịp thời để đối phó với các thách thức mới.