Giá cau tại Việt Nam đang giảm mạnh sau khi thương lái Trung Quốc đột ngột ngừng thu mua, theo thông tin từ các báo trong nước. Sau thời gian tăng giá kỷ lục để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu của các công ty sản xuất kẹo cau ở Trung Quốc, giá cau đã rơi xuống mức 60.000 đồng/kg vào ngày 18/10 ở huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi. Đây là vùng chuyên canh cây cau tại Việt Nam, và giá hiện đã giảm 25% chỉ sau hai ngày, theo báo Tuổi Trẻ. Dự báo cho thấy giá cau có thể còn tiếp tục giảm trong những ngày tới.
Trong những tuần trước, giá cau đã tăng vọt lên mức kỷ lục, dao động từ 80.000-85.000 đồng/kg, có thời điểm lên tới 95.000 đồng/kg. Mức giá này cao gấp 3-4 lần so với mức trung bình mọi năm, chỉ khoảng 25.000-30.000 đồng/kg, theo báo Lao động và Dân trí. Tuy nhiên, sự phụ thuộc lớn vào thị trường Trung Quốc khiến nông dân Việt Nam đối mặt với tình trạng bấp bênh, khi chỉ cần Trung Quốc ngừng mua, giá cau ngay lập tức rớt thảm.
Không chỉ ở Sơn Tây, các vùng trồng cau khác như Tư Nghĩa, Nghĩa Hành, Mộ Đức của tỉnh Quảng Ngãi cũng chứng kiến giá cau giảm gần 20%. Các cơ sở sấy cau tại địa phương cũng đã phải tạm dừng hoặc giảm công suất thu mua. Trước đó, khi cau tăng giá cao, các lò sấy đã phải hoạt động hết công suất để đáp ứng nhu cầu thu mua của các thương lái Trung Quốc, như ghi nhận của báo Lao động. Cụ thể, các lò sấy cau tại huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định đã phải “chạy hết ngày đêm”.
Một chủ lò sấy tại huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa chia sẻ với Dân trí rằng vào thời điểm cau được giá, bà thu mua gần 10 tấn cau mỗi ngày và thu nhập tới 100 triệu đồng mỗi tháng. Việc tăng thu mua của Trung Quốc từ tháng 7, ngay từ đầu vụ cau, khiến thị trường cau tại Việt Nam sôi động, với nhiều nông dân bỏ các vụ mùa khác để chuyển sang trồng cau.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường Trung Quốc khiến tình hình trở nên khó đoán định. Một thương lái giấu tên được báo Tuổi Trẻ dẫn lời cho biết, Trung Quốc ngừng mua cau vì các công ty của họ đã thu gom đủ nguyên liệu cho sản xuất kẹo cau. Người này cảnh báo giá cau sẽ còn giảm thêm hoặc Trung Quốc sẽ ngừng nhập hoàn toàn.
Hiện tượng nông dân Việt Nam đổ xô trồng một loại cây khi thương lái Trung Quốc tăng cường thu mua không phải là mới. Trước đây, đã có nhiều loại cây như nhãn, móng trâu, hay ốc bươu vàng gặp phải tình cảnh tương tự, khi nông dân ồ ạt sản xuất theo nhu cầu ngắn hạn từ Trung Quốc, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khi thị trường đột ngột thay đổi. Theo Pháp Luật, những “cơn sốt” này không chỉ làm ảnh hưởng đến các mùa vụ khác mà còn gây thiệt hại lớn cho nông dân. Một ví dụ điển hình là vào năm ngoái, thương lái Trung Quốc đã tạo nên “cơn sốt” giun đất ở Việt Nam, dẫn đến nạn trộm giun hoành hành tại các tỉnh phía bắc.
Các chuyên gia trong nước cũng cảnh báo rằng thị trường tiêu thụ cau rất khó lường. Ông Nguyễn Quang Trung, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Ngãi, cảnh báo việc đầu tư ồ ạt vào cây cau có thể dẫn đến rủi ro lớn nếu không có sự quản lý chặt chẽ. Ông Đinh Xuân Sâm, Chủ tịch huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi, cũng cho biết địa phương này đã có biện pháp kiểm soát diện tích trồng cau, không khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng quá mức để tránh những hệ lụy không mong muốn.
Với thị trường cau hiện tại hoàn toàn phụ thuộc vào Trung Quốc, nông dân Việt Nam đang đối mặt với nhiều rủi ro. Những “cơn sốt” thu mua ồ ạt từ phía Trung Quốc thường mang lại lợi nhuận lớn trong ngắn hạn, nhưng đi kèm với đó là sự bấp bênh và nguy cơ thiệt hại khi thị trường đột ngột dừng lại.