Ngày 30 tháng 10 năm 2024, Tòa án Nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã mở phiên xét xử vụ án liên quan đến những sai phạm đấu thầu tại Ban Quản lý Dự án Công trình Xây dựng Y tế (Sở Y tế Bắc Ninh). Nhân vật trung tâm của vụ án là bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn – Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC). Đây là lần thứ tư bà Nhàn phải đối mặt với phiên tòa vắng mặt, trong khi Viện Kiểm sát đã đề nghị mức án từ 12 đến 13 năm tù cho bà.
Vụ án lần này chỉ là một phần của chuỗi rắc rối pháp lý dày đặc mà bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn đang vướng phải. Từng được vinh danh là một trong những người phụ nữ quyền lực và có ảnh hưởng lớn tại Việt Nam, bà Nhàn sinh năm 1969 tại Bắc Ninh, và là người sáng lập cũng như lãnh đạo AIC từ năm 2005. Với quy mô lớn mạnh, Tập đoàn AIC mở rộng ra 29 công ty con, kinh doanh trong nhiều lĩnh vực từ y tế, giáo dục, chuyển đổi số cho đến bất động sản và môi trường.
Đặc biệt, bà Nhàn từng được Viện Hàn lâm Quốc tế về các nghiên cứu hệ thống Liên bang Nga trao tặng hai danh hiệu cao quý vào giai đoạn 2004-2014 và từng lọt vào danh sách “50 phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam” của tạp chí Forbes năm 2017. Tuy nhiên, đằng sau bề dày thành tích và danh hiệu, những sai phạm pháp lý nghiêm trọng đã dần đưa bà vào vòng lao lý.
Hiện nay, bà Nhàn phải đối mặt với hàng loạt cáo buộc từ các vụ án đấu thầu với tổng số tiền gây thiệt hại lên đến gần 350 tỷ đồng. Trong số bốn vụ án đã được xét xử, vụ đầu tiên xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai, nơi bà Nhàn bị tuyên 16 năm tù vì vi phạm quy định về đấu thầu và thêm 14 năm tù về tội đưa hối lộ, gây thiệt hại cho nhà nước 152 tỷ đồng, tổng mức án là 30 năm tù.
Vào tháng 10 năm 2023, bà Nhàn tiếp tục nhận bản án 10 năm tù trong vụ án tại Bệnh viện Sản – Nhi Quảng Ninh, với số tiền thiệt hại 50 tỷ đồng. Đến tháng 7 năm 2024, trong vụ án tại Trung tâm Công nghệ Sinh học TP. Sài Gòn, bà Nhàn nhận thêm hai mức án tổng cộng 24 năm tù vì vi phạm quy định về đấu thầu và tội đưa hối lộ, gây thiệt hại gần 95 tỷ đồng.
Phiên tòa gần đây nhất diễn ra tại Bắc Ninh, với tội danh “Đưa hối lộ” gây thiệt hại 48 tỷ đồng, đã đưa tổng số năm tù mà bà Nhàn phải thụ án lên đến 76 năm. Tuy nhiên, theo quy định của luật pháp Việt Nam, dù tổng mức án cao như vậy, bà Nhàn chỉ phải thi hành tối đa 30 năm tù, do điều luật giới hạn tối đa thời gian tù giam cho một người phạm nhiều tội.
Về mặt tài sản, để đảm bảo thực thi các khoản bồi thường, cơ quan tố tụng đã phong tỏa nhiều tài sản và tài khoản của bà Nhàn. Trong đó, hàng loạt bất động sản, bao gồm căn hộ chung cư và biệt thự cùng với thửa đất diện tích hơn 4.000 m², đã bị kê biên. Các tài khoản ngân hàng của AIC với tổng số tiền hơn 107 tỷ đồng cũng bị phong tỏa để khắc phục hậu quả. Tổng cộng, số tiền bà Nhàn phải bồi thường trong bốn vụ án đã lên tới 251 tỷ đồng, được chia ra cho các tổ chức như Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai (103 tỷ đồng), Bệnh viện Sản – Nhi Quảng Ninh (45 tỷ đồng), Trung tâm Công nghệ Sinh học (82 tỷ đồng), và Sở Y tế Bắc Ninh (21 tỷ đồng).
Trước khi lệnh bắt tạm giam được ban hành vào tháng 4 năm 2022, bà Nhàn đã rời khỏi Việt Nam và đến nay vẫn đang bỏ trốn. Có nhiều tin đồn về việc bà đang ẩn náu ở Đức hoặc Nhật Bản, nhưng chưa có thông tin chính thức từ phía chính phủ. Tháng 8 năm 2023, một tờ báo Đức tiết lộ rằng bà Nhàn đang ở Đức và chính phủ nước này đã cảnh báo Việt Nam không thực hiện bắt cóc bà trên đất Đức, nhằm tránh một cuộc khủng hoảng ngoại giao.
Vụ án của bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ dư luận, không chỉ vì mức độ nghiêm trọng của các sai phạm mà còn vì những hậu quả và hệ lụy từ chuỗi bê bối này, khi mà cả công chúng và các cơ quan chức năng đang cùng chờ đợi một kết cục cho hành trình pháp lý phức tạp của bà.
