Malaysia vừa gửi thư khiếu nại tới Việt Nam về cáo buộc Việt Nam đang mở rộng một đảo nhỏ trong khu vực Biển Đông, nơi cả hai quốc gia đều tuyên bố chủ quyền. Đây là một động thái ngoại giao hiếm hoi giữa hai nước ASEAN trong vấn đề Biển Đông mà không liên quan đến Trung Quốc, một quốc gia có nhiều tranh chấp lớn tại khu vực này. Sự việc này làm rõ hơn những căng thẳng tại Biển Đông, nơi không chỉ có Trung Quốc mà còn nhiều quốc gia Đông Nam Á khác đang tham gia tranh chấp.
Theo thông tin từ các quan chức Malaysia được tiết lộ qua hãng tin Reuters, lá thư khiếu nại đã được gửi đến Bộ Ngoại giao Việt Nam từ đầu tháng 10, tuy nhiên đến nay phía Việt Nam vẫn chưa phản hồi chính thức. Khiếu nại này xoay quanh Bãi Thuyền Chài, một thực thể thuộc quần đảo Trường Sa. Việt Nam bị cáo buộc đã mở rộng nhân tạo đảo này và xây dựng các công trình hạ tầng mới. Hình ảnh vệ tinh do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố cho thấy Việt Nam đang tiến hành xây dựng trên Bãi Thuyền Chài, thậm chí một đường băng được cho là đang trong quá trình hoàn thiện. Đài RFA cũng đưa tin vào cuối tháng 10 rằng có dấu hiệu Việt Nam xây dựng đường băng tại đây.
Bộ Ngoại giao của cả Malaysia và Việt Nam đều từ chối bình luận về sự việc này khi được Reuters liên hệ. Theo một nguồn tin, lá thư khiếu nại chủ yếu nhấn mạnh việc phản đối mở rộng nhân tạo trên các rạn san hô, thay vì tập trung vào các công trình cơ sở hạ tầng cụ thể mà Việt Nam đang tiến hành.
Biển Đông từ lâu là khu vực có tranh chấp phức tạp, đặc biệt là quần đảo Trường Sa, nơi Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Philippines, Brunei và Đài Mortgage đều có yêu sách chủ quyền. Để khẳng định và duy trì yêu sách của mình, các nước đã tiến hành xây dựng và phát triển trên các đảo nhỏ và các thực thể khác. Trong khi Trung Quốc nổi bật với hoạt động xây dựng quy mô lớn trên bảy đảo nhân tạo với đầy đủ hạ tầng từ đường băng, cảng biển đến các hệ thống tên lửa, các quốc gia khác trong khu vực cũng liên tục củng cố các hạ tầng phòng thủ và dân sự nhằm khẳng định vị thế.
Mặc dù xung đột về chủ quyền giữa Malaysia và Việt Nam hiếm khi xảy ra, Malaysia vẫn thường xuyên bày tỏ lo ngại về tình trạng ngư dân Việt Nam bị cho là xâm phạm vào vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia, dẫn đến việc bắt giữ nhiều tàu cá và ngư dân. Việc tranh chấp ngư trường và vùng biển có lẽ vẫn là điểm căng thẳng đáng kể trong quan hệ hai nước, bất chấp các nỗ lực ngoại giao duy trì hòa bình ở khu vực.
Cuộc tranh chấp tại Biển Đông, dù diễn ra chủ yếu giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, nhưng với từng diễn biến nhỏ như trường hợp giữa Malaysia và Việt Nam, có thể thấy các quốc gia vẫn phải duy trì cảnh giác cao độ để bảo vệ lợi ích quốc gia và vùng lãnh thổ của mình.
