Ngày 5.11, cảnh sát Nhật Bản đã tiến hành đột kích một nhóm nhà nghỉ bỏ hoang tại thành phố Bando, tỉnh Ibaraki, cách Tokyo khoảng 50 km về phía đông bắc. Tại đây, họ phát hiện hơn 20 người Việt Nam, bao gồm cả nam và nữ, đang sống trong điều kiện tạm bợ với những tiện nghi cơ bản như nhà hàng và quán karaoke. Nhóm người này chủ yếu là những người bị trục xuất hoặc tự rời bỏ công việc tại các công ty Nhật Bản nơi họ làm việc với tư cách là thực tập sinh kỹ thuật.
Theo điều tra, những nhà nghỉ này thuộc quyền sở hữu của một giám đốc công ty người Việt, 40 tuổi, người vừa bị truy tố vào tháng 10 với cáo buộc hỗ trợ lưu trú bất hợp pháp. Được biết, mỗi nhà nghỉ chứa từ 2 đến 4 người và người thuê phải trả 40.000 yên (tương đương 262 USD) mỗi tháng. Nhóm người Việt Nam này được cho là đã sống chung trước đó tại tỉnh Chiba lân cận và chuyển đến khu nhà nghỉ ở Bando sau khi trao đổi thông tin qua mạng xã hội.
Bando là một thành phố nhỏ với khoảng 50.000 dân, nổi tiếng với ngành trồng rau, và có khá nhiều người Việt Nam sinh sống để làm việc trong nông nghiệp. Tuy nhiên, một số người Việt trong khu vực đã phải bỏ việc do điều kiện làm việc khắc nghiệt, mức lương thấp hoặc bị sếp hành hung. Vấn đề thực tập sinh kỹ thuật bỏ việc trở thành một hiện tượng khá phổ biến tại Nhật Bản, đặc biệt trong những ngành nghề đòi hỏi sức lao động như xây dựng và nông nghiệp.
Theo Bộ Tư pháp Nhật Bản, năm 2023 đã ghi nhận con số kỷ lục 9.753 thực tập sinh nước ngoài “mất tích” khỏi nơi làm việc, trong đó người Việt chiếm đa số với 5.481 trường hợp, tiếp theo là Myanmar và Trung Quốc. Các số liệu cho thấy khoảng một nửa số thực tập sinh mất tích làm việc trong ngành xây dựng – một ngành đòi hỏi sức lao động cao nhưng không phải lúc nào cũng có điều kiện làm việc tốt.
Ngoài tình trạng cư trú bất hợp pháp, người lao động Việt Nam tại Nhật cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề khác. Nhiều người bị cáo buộc dính líu đến các hành vi phạm pháp như trộm cắp, làm giả giấy tờ cư trú và gửi tiền bất hợp pháp ra nước ngoài. Số liệu từ cảnh sát Nhật Bản cho thấy, trong năm 2023, các vụ vi phạm của người Việt Nam chiếm 44% tổng số tội phạm do người nước ngoài gây ra, với 4.082 hành vi vi phạm Bộ luật Hình sự. Trong đó, trộm cắp chiếm 77% tổng số vi phạm hình sự của người Việt tại Nhật.
Theo Cơ quan Dịch vụ Di trú Nhật Bản, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật đã tăng nhanh chóng trong những năm gần đây, từ khoảng 100.000 người vào năm 2014 lên đến hơn 565.000 người vào năm 2023. Tuy nhiên, với sự gia tăng dân số nhanh chóng, cộng đồng người Việt cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc hội nhập và tuân thủ luật pháp địa phương.
