Trong ngày bầu cử Mỹ 5/11, các cuộc khảo sát trên các báo mạng lớn của Việt Nam cho thấy phần đông độc giả Việt Nam, từ 70% đến 79%, lựa chọn ủng hộ ứng cử viên tổng thống Donald Trump của đảng Cộng hòa. Kết quả này cho thấy sự chênh lệch đáng kể so với ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris và cũng khác biệt rõ rệt so với cuộc bỏ phiếu tại Mỹ, nơi khoảng cách giữa các ứng viên thường nhỏ hơn. Nhiều người ở Việt Nam lý giải rằng sự yêu thích dành cho Trump xuất phát từ quan điểm đối ngoại thân thiện của ông với Việt Nam, lập trường mạnh mẽ với Trung Quốc và cam kết thúc đẩy kinh tế toàn cầu.
Theo khảo sát trên VietnamNet, 79% trong gần 1.800 độc giả cho rằng ông Trump sẽ thắng cử, trong khi Tuổi Trẻ và Thanh Niên cũng đưa ra kết quả 76% và 70% ủng hộ cho Trump. Số liệu cụ thể về lượng độc giả bình chọn không được hai trang này công bố, nhưng mức độ chênh lệch rõ ràng này thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của người Việt đối với ông.
Lý giải về sự ủng hộ này, cựu nhà báo Nguyễn Phạm Mười từ Hà Nội cho rằng phần lớn độc giả Việt cảm nhận ông Trump là một lãnh đạo “thân thiện với Việt Nam” và có những phát biểu tích cực về quan hệ Mỹ – Việt, đặc biệt từ sau chuyến thăm của ông đến Việt Nam năm 2017. Thái độ cứng rắn của ông với Trung Quốc cũng tạo thiện cảm với người dân Việt, bởi Việt Nam là quốc gia nhỏ luôn phải cạnh tranh và dè chừng với “người láng giềng khổng lồ” này. Ông Mười nói: “Người Việt nhận thấy ông Trump chống Trung Quốc mạnh mẽ, điều này phù hợp với tâm lý nhiều người.”
Doanh nhân Lê Hoài Anh, hiện đang ở Mỹ, cũng đồng tình với quan điểm của ông Mười. Bà chia sẻ: “Người Việt Nam thích khi ông Trump áp thuế mạnh với Trung Quốc. Hầu hết người Việt đều không ưa Trung Quốc.” Bà còn cho rằng dưới thời ông Trump, thế giới ít chiến tranh hơn, và đó là lý do khiến nhiều người Việt tin tưởng và kỳ vọng vào ông.
Ngoài ra, nhiều người Việt ngưỡng mộ ông Trump vì sự ủng hộ tự do ngôn luận, một lý tưởng được cho là nổi bật khi tỷ phú Elon Musk – đồng minh của Trump – mua lại Twitter (nay là X) và tuyên bố ủng hộ tự do ngôn luận. Bà Hoài Anh nhấn mạnh: “Người Việt rất khao khát tự do ngôn luận và họ thấy Trump có đồng minh mạnh mẽ trong lĩnh vực này.” Ngoài ra, Trump cũng được kỳ vọng sẽ mang lại những bước tiến mới trong quan hệ kinh tế Việt – Mỹ.
Về phần mình, ông Mười bày tỏ quan điểm rằng Trump là nạn nhân của sự bất công tại Mỹ, với nhiều cuộc điều tra và các vụ truy tố nhằm vào ông, điều này làm tăng thêm sự đồng cảm và ủng hộ của người Việt dành cho Trump. Ông Hoàng, một cử tri từ Nghệ An, cũng cho rằng Trump có quan điểm chống lại chủ nghĩa xã hội, điều phù hợp với tư duy cá nhân của ông và nhiều người Việt khác.
Phó Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Ánh, một nhà phân tích tại Hà Nội, cho rằng sự ủng hộ lớn của người Việt đối với Trump là một nghịch lý, vì người Việt luôn sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa nhưng lại không ủng hộ ứng cử viên có xu hướng ủng hộ chủ nghĩa này như Kamala Harris. Bà Ánh giải thích rằng người Việt có xu hướng thích một “nhà lãnh đạo độc tài tốt” vì nền văn hóa Á Đông bị ảnh hưởng bởi Khổng giáo, và họ ngưỡng mộ các lãnh đạo mạnh mẽ như Lý Quang Diệu hay Putin. Bà Ánh chỉ ra rằng người Việt thường ngại tham gia vào các công việc cải cách chính trị mà thích một nhà lãnh đạo “bao thầu tất cả”. “Người ta mong mỏi chỉ cần ngồi yên và có một nhà độc tài tốt lo liệu mọi thứ,” bà nhận định.
Cũng theo bà Ánh, nếu Trump đắc cử và tái nhậm chức, thế giới sẽ phải đối mặt với một giai đoạn khó lường và bất ổn. Bà cho rằng Trump có phong cách lãnh đạo không tôn trọng các giá trị, điều này có thể khuyến khích nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới làm theo, gây ra những hậu quả khó lường.
Trái ngược với bức tranh bi quan của bà Ánh, doanh nhân Hoài Anh và ông Nguyễn Phạm Mười lại hy vọng rằng Trump sẽ thúc đẩy quan hệ Việt – Mỹ, nhất là về kinh tế, và tạo điều kiện tốt hơn cho tự do ngôn luận, ảnh hưởng tích cực đến Việt Nam. Bà Hoài Anh cho biết thêm: “Chúng tôi kỳ vọng ông Trump sẽ duy trì lập trường cứng rắn với Trung Quốc, giúp kiềm chế tham vọng của quốc gia này đối với Biển Đông.”
Dù Trump thể hiện lập trường cứng rắn với Trung Quốc, ông cũng từng gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là “tài giỏi” vì phong cách cai trị cứng rắn, tạo ra một nghịch lý trong hình ảnh của ông. Tuy vậy, với nhiều người Việt, sự mạnh mẽ của Trump vẫn mang lại hy vọng về một thế giới ổn định và quan hệ Việt – Mỹ ngày càng phát triển.
