Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) mới đây đã đưa ra lời kêu gọi yêu cầu chính quyền Việt Nam trả tự do cho ông Y Thinh Niê, một tín đồ Tin lành người Thượng đang bị giam giữ vì các hoạt động tôn giáo của mình. Ông Y Thinh Niê bị cáo buộc là không tuân thủ yêu cầu tham gia vào Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam (ECVN-South), một tổ chức tôn giáo được nhà nước kiểm soát.
Theo Chủ tịch USCIRF Stephen Schneck, chính quyền Đắk Lắk đã giam giữ ông Y Thinh Niê và đe dọa bỏ tù cả ông lẫn vợ nếu họ không gia nhập ECVN-South. Ông Schneck đã lên tiếng trên nền tảng mạng xã hội X vào ngày 24/9, yêu cầu trả tự do cho ông ngay lập tức.
Cùng chung quan điểm, Phó Chủ tịch USCIRF Eric Euland cho rằng việc bắt giữ người Thượng theo đạo Tin lành chỉ vì họ từ chối không từ bỏ đức tin và không gia nhập hội thánh bị nhà nước kiểm soát là một hành vi vi phạm quyền tự do tôn giáo rõ ràng tại Việt Nam. Ông cũng nhấn mạnh rằng USCIRF đang theo dõi chặt chẽ tình hình của ông Y Thinh Niê.
Tổ chức này là một cơ quan lưỡng đảng, được thành lập bởi Quốc hội Hoa Kỳ và hoạt động độc lập với chính phủ. USCIRF có nhiệm vụ giám sát và bảo vệ quyền tự do tôn giáo trên toàn cầu. Trường hợp của ông Y Thinh Niê đã thu hút sự chú ý của USCIRF vì được cho là vi phạm nghiêm trọng quyền con người và quyền tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Trong khi đó, bà H’Le Mlo, vợ của ông Y Thinh Niê, cho biết chồng bà đã bị bắt giữ hơn ba tuần mà không có bất kỳ giấy tờ chính thức nào từ phía chính quyền. Bà H’Le Mlo cũng nói rằng trước đây, chồng bà từng bị chính quyền địa phương câu lưu nhiều lần, nhưng chưa lần nào ông bị giữ lâu như lần này.
Theo một bản tin từ tổ chức BPSOS – một tổ chức phi chính phủ của Mỹ chuyên vận động cho tự do tôn giáo tại Việt Nam, vào ngày 5/9, vợ chồng ông Y Thinh Niê đã bị áp giải đến đồn công an để thẩm vấn. Chính quyền đã ép buộc họ từ bỏ hội thánh Tin lành tư gia độc lập và gia nhập vào Hội Thánh Tin Lành Việt Nam – Miền Nam.
Ông Y Phic Hdok, đồng sáng lập viên của Nhóm Người Thượng vì Công lý (MSFJ) tại Mỹ, cũng cho biết chính quyền Đắk Lắk đã ép ông Y Thinh Niê từ bỏ đức tin của mình và điều tra về mối quan hệ của ông với MSFJ. Thậm chí, họ còn tìm cách gán ghép tội khủng bố cho ông, mặc dù ông chỉ đơn giản là một tín đồ Tin lành.
Ông Y Phic nhận định rằng vụ bắt giữ ông Y Thinh Niê là một hành động “bắt cóc có hệ thống và trắng trợn”, vi phạm nghiêm trọng các quyền con người và Công ước Quốc tế về Các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) mà Việt Nam đã ký kết.
Trước những cáo buộc vi phạm tự do tôn giáo, chính quyền Việt Nam thường bác bỏ và khẳng định rằng họ luôn tôn trọng các quyền tự do, tín ngưỡng của người dân. Nhà chức trách cũng lập luận rằng các nhóm tôn giáo tư gia không phép tại Tây Nguyên thường bị các thế lực phản động ở nước ngoài lợi dụng để chống phá nhà nước. Tuy nhiên, các nhà hoạt động cho rằng đây chỉ là một cách chính quyền Việt Nam biện minh cho việc kiểm soát tôn giáo và hạn chế quyền tự do tín ngưỡng của người dân.
Vụ việc này không chỉ làm dấy lên sự quan ngại về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam mà còn gây ra những tranh cãi lớn trong cộng đồng quốc tế, đặc biệt là từ phía các tổ chức bảo vệ nhân quyền và tự do tôn giáo.