Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ thăm Việt Nam từ ngày 12 đến 14/10, trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đang có nhiều diễn biến đáng chú ý, đặc biệt là tình hình căng thẳng ở Biển Đông sau vụ tàu cá Quảng Ngãi của Việt Nam bị tàu chấp pháp Trung Quốc tấn công. Vụ việc này đã khiến Bộ Ngoại giao Việt Nam phản đối quyết liệt, làm dấy lên câu hỏi về vai trò của Biển Đông trong các cuộc thảo luận tune phương giữa lãnh đạo hai nước.
Chuyến thăm này được thực hiện theo lời mời của Thủ tướng Phạm Minh Chính, và là chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Lý Cường trên cương vị Thủ tướng Trung Quốc, sau khi ông nhậm chức vào tháng 3/2023. Đáng chú ý, đây cũng là lần đầu tiên một Thủ tướng Trung Quốc đến Việt Nam kể từ chuyến thăm của ông Lý Khắc Cường vào năm 2013. Ông Lý Cường, người được xem là thân cận với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, dự kiến sẽ gặp gỡ đầy đủ các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam trong chuyến công du này, bao gồm Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
Biển Đông – Trọng tâm tiềm năng trong các cuộc thảo luận
Trong bối cảnh Biển Đông tiếp tục là điểm nóng của khu vực, vụ tấn công tàu cá Quảng Ngãi chắc chắn sẽ là vấn đề quan trọng trên bàn nghị sự. Việt Nam từ lâu đã khẳng định chủ quyền của mình tại các vùng biển tranh chấp, trong khi Trung Quốc liên tục tiến hành các hoạt động gây hấn, đẩy tình hình trở nên căng thẳng hơn. Với chuyến thăm của ông Lý Cường, nhiều người dự đoán Biển Đông sẽ là một chủ đề quan trọng được bàn đến, khi cả hai nước tìm cách quản lý mâu thuẫn và duy trì ổn định trong khu vực, dù có những bất đồng rõ rệt về quyền lợi và chủ quyền.
Việt Nam gần đây đã có những bước đi ngoại giao lớn như nâng cấp quan hệ với Mỹ và Pháp, cũng như tăng cường đối thoại với các quốc gia trong và ngoài khu vực. Điều này cho thấy Hà Nội đang ngày càng hướng tới chủ nghĩa đa phương, tăng cường nhiều “chân kiềng” trong quan hệ đối ngoại để đối phó với tình hình phức tạp ở Biển Đông và các vấn đề khu vực.
Quan hệ Việt-Trung: Kinh tế và ngoại giao đa phương
Bên cạnh Biển Đông, chuyến thăm của Thủ tướng Lý Cường còn nhằm củng cố quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Trung Quốc. Dự kiến, hai nước sẽ ký kết một số văn kiện hợp tác và Thủ tướng Lý sẽ cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam – Trung Quốc. Với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc luôn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế của Việt Nam, đặc biệt khi Hà Nội đang mở rộng hợp tác thương mại với nhiều đối tác quốc tế.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của ông Lý Cường tại Việt Nam cũng được nhìn nhận trong bối cảnh Trung Quốc có phần lo ngại trước việc Việt Nam tăng cường quan hệ với các cường quốc khác, đặc biệt là Mỹ, sau chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Mỹ và cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden. Điều này cho thấy sự nỗ lực của Bắc Kinh trong việc thắt chặt quan hệ với Việt Nam, trong khi Việt Nam lại ngày càng khẳng định vị thế độc lập của mình trong môi trường ngoại giao đa phương.
Tầm quan trọng của chuyến thăm trong bối cảnh chính trị nội bộ Việt Nam
Chuyến thăm của Thủ tướng Lý Cường cũng diễn ra trong bối cảnh nội bộ Việt Nam đang có những sự kiện chính trị quan trọng. Việt Nam đang chuẩn bị cho kỳ Đại hội Đảng lần thứ 14, cũng như tiến tới bầu chọn Chủ tịch nước mới. Đây là thời điểm quyết định với các nhân sự cấp cao, và mối quan hệ với Trung Quốc sẽ không nằm ngoài các tính toán chính trị và chiến lược của Việt Nam trong giai đoạn này.
Trong bối cảnh đó, việc Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đến thăm Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa về ngoại giao và kinh tế, mà còn có thể có tác động nhất định đến quan hệ tune phương trong thời gian tới, khi cả hai nước đều cố gắng cân bằng lợi ích chiến lược của mình trên nhiều phương diện, từ Biển Đông đến hợp tác kinh tế.