Chiều 11.11, tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế, đại biểu Dương Tấn Quân (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề cập đến tình trạng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm kém chất lượng được quảng cáo, bày bán tràn lan trên thị trường.
“Lách luật” để bán sản phẩm giả, thổi phồng công dụng
Ông Quân đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết đã có những kế hoạch gì để giám sát toàn diện từ khâu sản xuất đến phân phối, nhằm đảm bảo chất lượng và ngăn chặn các vi phạm trong lĩnh vực thực phẩm chức năng và mỹ phẩm.
Đại biểu Dương Tấn Quân, đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho hay, việc quản lý các sản phẩm dược hiện đã có luật Dược, với mỹ phẩm thì có Thông tư số 43/2014 của Bộ Y tế, với thực phẩm chức năng thì đã có luật An toàn thực phẩm. “Các quy định đã rất đầy đủ để tăng cường quản lý đối với dược, mỹ phẩm cũng như thực phẩm chức năng”, bà Lan khẳng định.
Tuy vậy, người đứng đầu Bộ Y tế thừa nhận vẫn có những trường hợp lách luật để buôn bán các loại sản phẩm giả hoặc thổi phồng công dụng, thậm chí có dấu hiệu lừa đảo người tiêu dùng.
Để ngăn chặn câu chuyện trên, bà Lan cho biết Bộ Y tế sẽ triển khai nghiêm các quy định pháp luật, trong đó rà soát xem có gì chưa đáp ứng thực tiễn để kịp thời điều chỉnh. Hiện nay, 2 dự án luật Dược sửa đổi và luật An toàn thực phẩm sửa đổi đều đang trong giai đoạn xây dựng. “Rất mong đầu năm 2025 các dự án luật này sẽ được trình Chính phủ để xin ý kiến hoàn thiện và trình sang Quốc hội”, Bộ trưởng Bộ Y tế thông tin.
Riêng về mỹ phẩm, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói Bộ Y tế đang “nâng cấp” từ thông tư lên nghị định, đồng thời chuyển Bộ Tư pháp để thẩm định. Các quy định mới sẽ góp phần tăng cường hiệu quả quản lý đối với lĩnh vực này.
Ngoài ra, Bộ Y tế sẽ phối hợp cùng Bộ Công thương, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ TT-TT trong việc quản lý các web site bán hàng; phối hợp cùng Bộ VH-TT-DL để có giải pháp chấn chỉnh trong việc tuyên truyền, quảng cáo hoặc bán những sản phẩm không đáp ứng yêu cầu.
“Phạt 11 tỉ nhưng đến nay chưa thu được đồng nào”
Sau khi Bộ trưởng Bộ Y tế trả lời chất vấn của đại biểu Dương Tấn Quân, đại biểu Nguyễn Thị Xuân (đoàn Đắk Lắk) tiếp tục đề cập đến những bất cập về thực phẩm chức năng.
Theo bà Xuân, Bộ Y tế đánh giá hệ thống pháp luật quản lý về thực phẩm chức năng đã tương đối đồng bộ, đáp ứng yêu cầu quản lý, thế nhưng thực phẩm chức năng vẫn tràn lan trên thị trường với hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, thậm chí có chứa chất cấm.
Điều này khiến cử tri vô cùng lo lắng, bức xúc. Bà Xuân đề nghị Bộ trưởng Đào Hồng Lan “chỉ rõ lỗ hổng và có các giải pháp căn cơ như thế nào”.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan
Phúc đáp đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế tái khẳng định hệ thống pháp luật quản lý về thực phẩm chức năng đến thời điểm hiện tại là “cơ bản đáp ứng”. Đối với xử phạt hành chính, mức phạt có thể lên tới 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm; với xử lý hình sự, mức phạt cao nhất có thể lên tới 20 năm tù.
Chế tài như đã nêu, theo đánh giá của bà Lan, là “rất mạnh”. Tuy vậy, xuất phát từ ham muốn lợi nhuận cùng với sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng, nhiều đối tượng vẫn bất chấp vi phạm về sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng.
Đáng chú ý, bà Lan chia sẻ về những khó khăn trong công tác xử lý vi phạm. Điển hình là một số trang mạng đặt tại nước ngoài, cơ quan chức năng Việt Nam gửi thông báo sang để phối hợp nhưng rất khó để xử lý, thậm chí “công nghệ thông tin của họ còn hiện đại hơn nên việc truy cập, tìm hiểu nguồn gốc rất khó khăn”.
Hay như trường hợp doanh nghiệp bị xử phạt với số tiền lên tới 11 tỉ đồng, “nhưng đến thời điểm này chưa thu được đồng nào”, phía Bộ Y tế phải đề xuất áp dụng các biện pháp cấm xuất cảnh để thực hiện các biện pháp tiếp theo.
Bà Lan mong muốn sự phối hợp từ các cơ quan pháp luật liên quan, nhằm xử lý nghiêm khắc đối với các doanh nghiệp có sai phạm, để làm gương cho những trường hợp khác.
Niêm yết thông tin để người dân giám sát
Bà Lan nói rằng thực phẩm chức năng nếu sản xuất tốt thì đây sẽ là lợi thế để Việt Nam xuất khẩu. Thực tế, “chúng ta đã xuất khẩu đi được hơn 30 nước trên thế giới, trong đó có rất nhiều thực phẩm như các loại vitamin”.
Theo quy định, để có thể sản xuất thực phẩm chức năng, điều kiện bắt buộc là phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện, tiêu chuẩn về thực hành sản xuất tốt. “Việt Nam là nước đầu tiên của ASEAN áp dụng quy chuẩn này”, bà Lan cho hay.
Vẫn theo người đứng đầu Bộ Y tế, trước đây Việt Nam có khoảng 1.000 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, sau khi áp dụng tiêu chuẩn nêu trên thì chỉ còn 201 cơ sở.
Hiện nay Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã có trang net, tất cả doanh nghiệp khi được cấp giấy đủ điều kiện để sản xuất thực phẩm chức năng đều được đưa thông tin lên đây, để doanh nghiệp khác và người tiêu dùng có thể tra cứu, giám sát.
