VinFast, nhà sản xuất ô tô nổi bật của Việt Nam, đang đối mặt với nhiều khó khăn về tài chính do không đạt được doanh số kỳ vọng. Tuy nhiên, họ đặt nhiều hy vọng vào dòng xe nhỏ nhất và rẻ nhất của mình, dòng xe VF3, được kỳ vọng sẽ trở thành sản phẩm chiến lược, giúp hãng vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại. Tỷ phú Phạm Nhật Vượng, người sáng lập VinFast, đã cam kết đặt cược toàn bộ tài sản cá nhân vào giấc mơ biến xe điện Việt Nam thành thương hiệu toàn cầu.
Trong thời gian ngắn, VinFast đã trở thành công ty ô tô có giá trị vốn hóa cao thứ ba thế giới, chỉ sau Tesla và Toyota, sau màn ra mắt rầm rộ tại Mỹ vào tháng 8 năm ngoái. Tuy nhiên, hãng gặp khó khăn trong việc bán xe tại thị trường Mỹ, nơi phải cạnh tranh với các tên tuổi lớn như Tesla và các hãng xe lâu đời như Toyota và Ford. Điều này đã dẫn đến những khoản lỗ lớn và các vụ kiện tụng liên quan đến xe điện tại Mỹ.
Nhận thấy thị trường Mỹ khó chinh phục và tình hình tài chính bị đe dọa, VinFast chuyển hướng tập trung vào VF3, một chiếc SUV mini chạy điện với giá 240 triệu đồng. Theo hãng, chiếc xe này đã nhận được hơn 27.600 đơn đặt hàng chỉ sau 66 giờ mở đăng ký, một kỷ lục “chưa từng có trên thị trường ô tô.” VinFast tin rằng VF3 sẽ trở thành “mẫu xe quốc dân” tại Việt Nam và các thị trường châu Á khác.
VF3, được thiết kế dành riêng cho thị trường Việt Nam và các nước châu Á, đã ra mắt tại triển lãm công nghệ CES 2024 ở Las Vegas. VinFast hy vọng rằng doanh thu từ VF3 sẽ vượt xa các dòng xe trước đó, vốn chỉ nhằm xuất khẩu sang các thị trường phương Tây. Bà Lê Thị Thu Thủy, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, dự báo doanh thu từ VF3 sẽ lớn hơn các mẫu xe trước đó. VF3 dự kiến sẽ ra mắt tại thị trường Mỹ vào đầu năm tới, và bà Thủy cho biết rằng các đại lý của VinFast ở Mỹ đều thích mẫu xe này, tin rằng nó sẽ trở thành sản phẩm bán chạy nhất của hãng.
Tuy nhiên, VinFast đang gặp nhiều thách thức về tài chính. Cổ phiếu của hãng đã giảm xuống dưới 4 USD từ mức cao nhất là 82,35 USD. Họ cũng đối mặt với sự chậm trễ trong việc xây dựng nhà máy trị giá 4 tỷ USD ở Bắc Carolina, cũng như những rắc rối pháp lý liên quan đến vụ tai nạn ở California và cáo buộc vi phạm bằng sáng chế. Năm ngoái, VinFast chỉ bán được chưa đến 1.000 xe ở Bắc Mỹ và tổng doanh số toàn cầu chưa đạt 35.000 xe, mặc dù nhà máy của họ ở Hải Phòng có công suất hàng năm là 300.000 ô tô.
Phần lớn xe bán trong nước của VinFast được hãng taxi xanh SM, thuộc sở hữu của ông Vượng, mua. Hãng chỉ giao được 9.689 xe trong ba tháng đầu năm nay, kém xa mục tiêu 100.000 xe cho cả năm. Để khắc phục tình trạng tài chính, Tập đoàn Vingroup đã bán công ty bất động sản thương mại Vincom Retail. Ông Vượng cũng cam kết đầu tư hơn 1 tỷ USD tài sản cá nhân của mình, bên cạnh khoản tài trợ 11,4 tỷ USD mà Vingroup đã bơm vào VinFast từ năm 2017 đến 2023.
Tại cuộc họp cổ đông thường niên vào tháng 4, ông Vượng cam kết thêm 1 tỷ USD nữa từ tài sản cá nhân, khẳng định “tất cả cho VinFast.” Ông cũng trực tiếp điều hành VinFast khi đảm nhiệm chức tổng giám đốc thay cho bà Thủy đầu năm nay. Tài sản của ông Vượng hiện trị giá 4,1 tỷ USD, theo Forbes.
VinFast đã khởi đầu bằng việc sản xuất những loại xe đắt tiền, trái ngược với cách tiếp cận thông thường của các nhà sản xuất ô tô khác. Khi được hỏi liệu đó có phải là sai lầm, ông Vượng nói rằng mục tiêu của VinFast không phải là thương hiệu rẻ tiền mà là thương hiệu hợp túi tiền với những chiếc xe tốt và giá cả phù hợp.
Ông Vượng tái khẳng định mục tiêu rằng VinFast không chỉ là dự án kinh doanh mà còn là dự án trách nhiệm xã hội, với tham vọng vào prime đầu thế giới. Tạp chí TIME của Mỹ đã đưa VinFast vào nhóm 100 công ty có tầm ảnh hưởng lớn nhất toàn cầu trong năm 2024, nhờ vào giá cổ phiếu tăng mạnh và hình thức kinh doanh độc đáo.
Dù vậy, ngành công nghiệp xe điện có nhiều ví dụ về các tỷ phú thất bại khi cạnh tranh với Tesla của tỷ phú Elon Musk. Ví dụ, Tập đoàn xe điện Trung Quốc Evergrande New Power Automobile Group đã gặp khó khăn do cuộc khủng hoảng bất động sản của công ty mẹ ở Trung Quốc.
Nhà phân tích Ken Foong của Bloomberg Intelligence cho rằng VinFast đang phải đối mặt với nhiều rủi ro do sự cạnh tranh khốc liệt ở Mỹ, đồng thời cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh ở châu Á từ các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD và Haima. Tuy nhiên, Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp của Viện nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS Yusof-Ishak nhận định rằng VinFast có lợi thế ban đầu tại Việt Nam nhờ cơ sở hạ tầng rộng khắp và sự ủng hộ của người tiêu dùng trong nước.
VinFast đã mở phòng trưng bày đầu tiên ở Jakarta vào tháng 4 và bán được khoảng 600 chiếc SUV cho các công ty Indonesia. Họ cũng đã bắt đầu xây dựng một nhà máy ở Ấn Độ. Tuy nhiên, theo TS Hiệp, VinFast cần duy trì đủ lâu để tránh nguy cơ phá sản.
Khi được hỏi liệu ông có sẵn sàng đầu tư thêm vào VinFast, ông Vượng nói trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg rằng ông sẽ tiếp tục đầu tư “cho đến khi tôi hết tiền.” Ông tự tin rằng VinFast sẽ đạt điểm hòa vốn và có thể tự đứng vững trên đôi chân của mình. (KTT)